Deze ziekte wordt veel over het hoofd gezien omdat het vele symptomen geeft, zodat er in eerste instantie niet aan de ziekte van Addison wordt gedacht.
De dierenarts wordt meestal op het verkeerde been gezet, soms zijn er vage symptomen waardoor je als eigenaar het gevoel hebt dat er iets mis is met je hond, maar het probleem niet goed te verklaren valt.
Als eigenaar is je verhaal tegenover de dierenarts heel belangrijk, dusvermeld ook alles wDe ziekte at je merkt aan je hond, al zijn het de kleinste dingen die je ziet.
Wat is eigenlijk de ziekte van Addison?
De ziekte van Addison ontstaat door een onvoldoende werking van de bijnierschors, dit wordt aangeduid met de term hypoadrnocorticisme.
De bijnierschors maakt twee soorten corticosteroïden: de glucocorticosteroïden en de mineralocorticosteroïden. Bij de ziekte van Addison is er een tekort aan beide soorten corticosteroïden. Het tekort aan mineralocorticosteroïden veroorzaakt een verschuiving van de electrolytenbalans in het bloed. Er ontstaat een tekort aan natrium en een overmaat aan kalium in het bloed.
Het tekort aan natrium leidt tot vochtverlies en een daling van de bloeddruk. De overmaat aan kalium heeft een vertraagde hartslag tot gevolg. Tel deze effecten bij elkaar op en we zien een hond met een slechte circulatie met alle gevolgen van dien.
Het tekort van glucocorticosteroïden veroorzaakt algehele gevoel van ongemak en een suikertekort in het bloed. Alles bij elkaar voldoende om je hond flink beroerd en slap te voelen. Bij honden zien we de ziekte van Addison eerder bij teven als bij reuen verschijnen.
Waardoor de bijnierschors onvoldoende werkt is in veel gevallen onduidelijk, er wordt onder andere gedacht aan een auto-immuum ziekte waardoor de bijnierschors beschadigd raakt. Het abrupt stoppen van het toedienen van prednison of aanverwante stoffen kan ook een oorzaak zijn. De oorzaak kan ook liggen in een fout van de hypofyse ( een orgaantje in de hersenen dat de bijnier moet aansturen). Bij honden die behandeld zijn voor de ziekte van Cusching met Lysodren ontstaat door het vernietigen van de bijnierschors ook een beeld van de ziekte van Addison.
Vandaar dat na deze behandeling er eigenlijk altijd levenslang hormonen toegediend moeten worden.
De symptomen van de ziekte van Addison zijn zeer uitgebreid, de volgende symptomen kunnen optreden:
Deze treden meestal op in de leeftijd van 3 tot 6 jaar.
Chronische diarree
Chronische braken
Bloed in de ontlasting
Terugkomende buikpijn
Sloomheid
Vermageren
Slechte eetlust
Veel drinken of te weinig
Flauwte die wordt verward met epilepsie of een hartaandoening
Krampen
Rillen
Geringe slapte
Misselijk
Depressie
Pijn op de achterhand
Spierverslapping in de achterhand, de hond kan niet meer ergens op springen
Spiertrillingen
Slechte conditie- snel moe en buiten adem
Kunnen slecht omgaan met stress
Veel urineren
Snelle hartslag
Uitdrogingsverschijnselen
Geringe bloedarmoede
Verhoogde nierwaarde
Waggelend gangwerk
Het ergste van de ziekte van Addison is een crisis, bij een acute crisis zien we een hond die plotseling in elkaar zakt, de hond is slap, koud, uitgedroogd en heeft een trage tot zeer trage hartslag en een zwakke pols. Een soort shock toestand dus. Frappant is, dat als je zo’n hond behandeld als dierenarts, zoals logischerwijs zou moeten doen ook al heb je geen diagnose, namelijk met infusen en eventueel corticosteroïden, de hond in zeer korte tijd enorm opknapt.
Wordt de behandeling gestaakt dan kan de hond weer helemaal terugvallen. Dit feit moet de oplettende dierenarts al aan het denken zetten.
Maar komt dit voor ga meteen naar een dierenarts toe en twijfel geen 1 seconde, dit is een levensbedreigende situatie.
Diagnose
De diagnose stellen we door middel van een bloedonderzoek. De bevindingen van een te hoog kaliumgehalte en een te laag natriumgehalte in het bloed samen met het typische klinische beeld is zeer sterk verdacht. De diagnose is echter pas zeker na het uitvoeren van een zogenaamde ACTH-stimulatietest. Hierbij meten we de uitgangswaarde van de cortisolspiegel in het bloed, waarna we een hormoon (AdrenoCorticoTroopHormoon of ACTH) inspuiten (rechtstreeks in de bloedbaan) die normaliter de bijnierschors stimuleert tot het maken van cortisol. Een uur later nemen we nogmaals bloed af en er wordt nogmaals een cortisolspiegel bepaald. Aan de hand van de uitgangswaarde en de reactie op de hormooninjectie kunnen we dan zien of de bijnierschors voldoende werkt.
Bovenstaande tests doen we natuurlijk pas als er al een verdenking is op de ziekte van Addison. Bij een bloedscreening kunnen andere afwijkingen in het bloed ook reeds in de richting van de ziekte wijzen, zoals verhoogde nierwaarden, een verlaagd suikergehalte, een verhoogd calciumgehalte, een verhoging van het aantal witte bloedcellen en een geringe bloedarmoede.
Ook komt het wel eens voor dat de ACTH stimulatietest helemaal niet uitslaat, dit wil dan absoluut niet zeggen dat je hond geen ziekte van Addison heeft, er zijn al gevallen bekent dat die honden toch de ziekte van Addison hebben, en op medicatie voor die ziekte zijn gezet, en dat alle problemen als sneeuw voor de zon gingen smelten, dus geeft niet zo vlug op als eigenaar zijnde.
Therapie
De behandeling is een levenslange toediening van de glucocorticosteroïden en de mineralocorticosteroïden die het dier tekort komt. Dit gebeurt in de vorm van het toedienen van twee soorten tabletten. Verder is het zinvol om een kleine hoeveelheid zout aan de voeding toe te voegen. Het toedienen van corticosteroïden staat ons als diereigenaar en dierenarts altijd enigszins tegen. We moeten ons echter realiseren dat bij deze patiënten er een tekort is aan deze stoffen. Door het toedienen van de corticosteroïden bootsen we de normale situatie weer na. Er is dus geen sprake van een overmaat aan deze stoffen bij deze patiënten. De nare bijwerkingen die we kennen van het toedienen van corticosteroïden (prednison) zoals veel drinken en plassen, toegenomen eetlust, zwaar worden etc., zullen we dan ook niet zien! De behandeling van een zogenaamde `Addison-crisis', waarbij de hond een echte collaps heeft bestaat uit het toedienen van intraveneuze infusen en corticosteroïden door de dierenarts. Een dergelijke collaps is een spoedgeval, het is namelijk een levensbedreigende situatie. Nadat de crisis weer onder controle is, wordt de behandeling voortgezet met de beschreven tabletten. De prognose is goed, in de meeste gevallen reageren de dieren heel goed op de behandeling en kunnen ze een normaal leven leiden. Alle aandoeningen die tot uitdroging of shock kunnen leiden (bv. ernstige diarree, bloedverlies) vormen bij deze dieren natuurlijk wel een extra risico.
Kijk ook uit voor te grote stress situatie voor honden die de ziekte van Addison hebben, ze kunnen hier niet zo goed mee omgaan.
Hetty van Berne-van Hoof
Copyright 2002